کارکرد نادرست اعضای شرکت و پرداخت نشدن بدهیهای آن در موعد مقرر، موجب ورشکستگی شرکت می‌شوند. گاهی کوتاهی عوامل، عدم مدیریت صحیح مدیر یا مشکلات اقتصادی از دلایل ورشکستگی شرکت محسوب شده و مانع پیشرفت کاری آن خواهند شد. این ورشکستگی ایجاد شده اعتبار فردی مدیر آن را کاملاً خدشه‌دار کرده و علاوه بر آن، تبعات قانونی سنگینی را نیز برای مدیر و عوامل او به همراه دارد.
آنچه در این مقاله میخوانید :
ورشکستگی شرکت چیست؟
ورشکستگی شرکت وضعیتی است که در آن یک شرکت به دلیل بدهیهای سنگین و عدم توانایی در پرداخت آنها، قادر به ادامه فعالیت خود نیست. در این حالت، دارایی‌های شرکت برای تسویه بدهی‌ها فروخته میشود و در صورت باقی‌ماندن بدهی، شرکت منحل میشود.
انواع ورشکستگی شرکت
انواع متعددی از ورشکستگی‌ها برای شرکت‌های مختلف به ثبت رسیده که شامل ورشکستگی به تقلب، ورشکستگی به تقصیر و ورشکستگی عادی هستند. انواع متنوع ورشکستگی در موارد زیر به صورت کامل شرح داده شده‌اند که عبارتند از:
- ورشکستگی عادی: در این مدل مدیر بدون هیچ گونه تقصیر، تقلب یا اشتباهی دچار ورشکستگی شده و دلایل آن می‌تواند عوامل خارجی همچون تحریم یا حادثه‌های غیرمتقربه برای شرکت مورد نظر باشد.
- ورشکستگی به تقصیر: در این مورد مدیر شرکت مورد نظر با تقصیرات و خطاهای انجام داده شده، شرکت خود را به ورشکسته خواهد کرد. این مدل ورشکستگی در قانون مدنی، جزو جرایم غیر عمد به شمار می‌رود. از دلایل ایجاد ورشکستگی‌های به تقصیر می‌توان دارایی‌های مبهم شرکت، تعهدات بیش از توان مالی یا نبود دفتر کاری را نام برد.
- ورشکستگی به تقلب: گاهی مدیر یا تاجر شرکت، به عمد و با هدف سو استفاده از سایر افراد، دچار ورشکستگی شده و در این صورت یک مجرم محسوب میشود، در این موارد باید با تاجر یا مدیر شرکت برخورد قانونی شده و مجازاتی را برای لحاظ کرد.
مدیران شرکت‌های مختلف به دلایل متعددی از جمله نبود دفتر کاری، تعهد دادن بیش از اندازه، نداشتن توان مالی و گاهی بر اثر حوادث و گاهی به عمد دچار ورشکستگی شرکت خود می‌شوند.
مراحل قانونی ورشکستگی شرکت
ورشکستگی یک شرکت بر اساس قوانین تجاری طی یک فرایند حقوقی اجرا شده و شامل مراحل زیر می‌باشد:
در مرحله اول مدیر شرکت، میزان بدهیهای خود را به دادگاه ارائه داده و عدم توانایی خود را در پرداخت کردن بدهیهای طلبکاران، اعلام میکند.
در مرحله دوم دادگاه تمام مدارک ارائه شده توسط شرکت را بررسی کرده و با توجه به شرایط، حکم ورشکستگی آن را صادر خواهد کرد.
در مرحله سوم مدیر تسویه توسط دادگاه برای مدیریت کردن دارایی‌های شرکت ورشکسته تعیین شده تا بدهی‌ها به صورت هوشمندانه‌تری پرداخت شوند.
در مرحله چهارم تمام دارایی‌ها، نقدینگیها و اموال شرکت برای پرداخت بدهی طلبکاران، شناسایی و ارزش گذاری خواهند شد.
در مرحله پنجم سهام، انواع تجهیزات و املاک مرتبط با شرکت به طور کامل برای پرداخت بدهیهای آن، فروخته شده و میان طلبکاران تقسیم می شوند.
در مرحله آخر بعد از تسویه شدن کامل بدهی‌ها، شرکت مورد نظر می‌تواند با تغییر مدل کسب و کار و ارائه مدیریت‌های لازم، فعالیت خود را مجدداً آغاز کند.
عواملی که منجر به ورشکستگی شرکت می‌شوند
عامل‌های خارجی و داخلی بسیار زیادی هستند که توانایی پرداخت بدهی‌ها را توسط شرکت کاهش داده و بر میزان فعالیت اقتصادی آنها تاثیر می‌گذارند، این عوامل برون سازمانی و درون سازمانی که موجب ورشکستگی شرکتها می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
عوامل داخلی یا درون سازمانی
عوامل درون سازمانی که باعث ورشکستگی شرکت می شود:
مدیریت ناکارآمد: زمانی که مدیران یک شرکت در تخصیص منابع، توسعه دادن کسب و کار یا نحوه سرمایه‌گذاری تصمیمات اشتباه می‌گیرند. این مدیران نسبت به بلند مدت هیچگونه برنامه‌ریزی استراتژیک نداشته و در برنامه‌های خود ضعف دارند. شرکت‌هایی که مدیران و کارکنان کم تجربه، نالایق و ناآگاه دارند، معمولاً دچار ورشکستگی خواهند شد.
مشکلات مالی و نقدینگی: زمانی که مدیر و کارکنان جریان نقدینگی و گردش سرمایه را به خوبی مدیریت نکنند، ورشکستگی شرکت رخ می‌دهد. در این موارد شرکت وام‌های فوق العاده سنگین را به همراه بهره بالا دریافت کرده و توانایی بازپرداخت آنها را ندارد. این بدهی‌ها در طول سال در مقایسه با دارایی‌های شرکت، افزایش پیدا کرده و شرکت دچار مشکل می شود.
هزینه‌های عملیاتی بالا، ضعف در بازاریابی، ضعف در فروش محصولات شرکت، فساد و سوء مدیریت و ضعف در فناوری از سایر عوامل درون سازمانی منجر به ورشکستگی شرکت محسوب می‌شوند.
عوامل برون سازمانی
عوامل خارجی یا برون سازمانی که در نهایت شرکت را ورشکسته می‌کنند شامل موارد زیر هستند:
شرایط اقتصادی یا رکود بازار: شرایط اقتصادی نامناسب در بازار بر روی میزان تقاضا و خرید مشتریان تاثیر گذار هستند و آنها را تا حدود زیادی کاهش می‌دهند.
رقابت شدید در بازار: وجود رقبای بیشتر در بازار سبب خدمات بهتر با قیمت‌های مناسب‌تر و ظهور فناوری‌های جدیدتر شده، در نهایت محصولات شرکت مورد نظر منسوخ می‌شوند.
افزایش مالیات، افزایش هزینه‌های دولتی و بحران‌های غیرمنتظره همچون جنگ یا بیماری از دیگر عوامل خارجی تاثیرگذار در ورشکستگی یک شرکت هستند.
پیامدهای ورشکستگی شرکت
شرکت ورشکسته شده پیامدهای جبران ناپذیری را بر روی بازار، کارکنان و سهامداران خود می‌گذارد که مهمترین آنها شامل موارد زیر هستند:
زیان دیدن سهامداران: با ورشکست شدن شرکت مورد نظر، ارزش سهام افراد داخل آن به شدت کم یا ناچیز میشود.
بیکاری کارکنان: فرصت‌های شغلی بسیار زیادی در شرکت از دست رفته و نیروهای آن تعدیل خواهند شد.
از دست رفتن اعتبار، فروش اجباری دارایی‌ها برای تسویه بدهی‌ها، اختلال در زنجیره تامین و دعاوی حقوقی میان سهامداران و طلبکاران از جمله پیامدهای ورشکستگی یک شرکت هستند.
گزینه‌های موجود برای شرکت‌های ورشکسته
به طور کلی شرکت‌های ورشکسته باید برای مدیریت کردن بدهیهای خود، به صورت رسمی اعلام ورشکستگی کنند تا از حمایت‌های قانونی و بازسازی کسب و کار خود بهره‌مند شوند. همچنین این شرکت ها باید با طلبکاران مذاکره کرده تا ساختار مالی شرکت خود را تجدید کرده و شرایط بازپرداخت بدهی آنها را تعیین کنند.
شرکت مورد نظر می‌تواند برای تامین مالی مجدد خود، از سرمایه‌گذارها و شرکای تجاری جدید استفاده کند. فروش بخشی از دارایی‌ها برای پرداخت بدهی طلبکاران، یک اقدام هوشمندانه برای شرکت ورشکسته محسوب میشود. همچنین شرکت مورد نظر می‌تواند بر روی بازارهای جدید تمرکز کرده و مدل کسب و کار خود را برای ارائه محصولات تغییر بدهد.
نکاتی برای جلوگیری از ورشکستگی شرکت
یک شرکت برای جلوگیری از ورشکستگی خود باید نکاتی را رعایت کند که عبارتند از:
شرکت با مدیریت کردن نقدینگی به صورت صحیح بر روی تمام هزینه‌ها کنترل داشته و می‌تواند در مواقع بحرانی، از ذخایر مالی ایجاد شده نهایت استفاده را ببرد.
شرکت می‌تواند برای جلوگیری از ورشکستگی، بازارهای هدف و منابع درآمد خود را گسترده‌تر کند. بهینه سازی و حذف کردن مخارج اضافی یک شرکت، مانع ورشکست شدن آن میشود.
همچنین مدیریت کردن بدهی‌ها، مذاکره کردن با طلبکاران برای شرایط بازپرداخت، داشتن استراتژی بازاریابی قوی، جذب مشتریان جدید، تحلیل مداوم بازار، ایجاد سرمایه‌گذاری نوآورانه، افزایش رضایت مشتریان، مشاوره با متخصصان و شفافیت مالی می‌تواند مانع ورشکست شدن یک شرکت شود. مدیر با تصمیمگیری‌های به موقع و هوشمندانه خود می‌تواند از هرگونه بحران مالی و ورشکستگی شرکت جلوگیری کند.
منابع و خدمات حمایتی برای شرکت‌های ورشکسته
برای تمامی شرکت‌های ورشکسته در شرایط بحرانی وام‌های کم بهره، حمایت‌های دولتی و معافیت‌های مالیاتی به صورت موقت لحاظ شده است. این شرکتها می‌توانند از مشاوران مالی متخصص و وکلا در این زمینه بهره‌گیری کنند تا بدهیهای خود را بهتر مدیریت نمایند.
برخی از موسسات و بانک‌های مالی و دولتی برای بازسازی مجدد شرکت‌های ورشکسته، تسهیلات و صندوق‌های حمایتی مناسبی را برای آنها در نظر گرفتند. همچنین شرکت می‌تواند سرمایه‌گذاران جدید را به سمت خود جذب کند و با تغییر مدل کسب و کار خود، شرکت را از خطر ورشکستگی نجات دهد.
جذب شرکای جدید، مشاوره با سازمان‌های غیر دولتی، اصلاح روند مدیریتی، استفاده کردن از پلتفرم‌های فریلنسرینگ و حمایت‌های قانونی موجود شرایط را برای شرکت‌های ورشکسته بهتر کرده و سبب بازیابی آنها می‌شوند.
پیش‌بینی ورشکستگی شرکت
یکی از اصلی‌ترین ابزارها برای مدیریت ریسک و کسب و کار هر شرکتی، پیش بینی ورشکستگی آن می‌باشد. با این پیش بینی می‌توان اقدامات اصلاحی مورد نظر را قبل از شروع بحران مالی به خوبی انجام داد. روش‌های رایج و اصولی برای پیش بینی کردن ورشکستگی یک شرکت شامل تحلیل نسبت‌های مالی، مدل‌های آماری، بررسی جریان نقدینگی، رفتار بازار و سهام، تغییرات مدیریتی، تغییرات عملیاتی شرکت و تحلیل روندهای اقتصاد و صنعت هستند.
با شاخص‌های مورد نظر، مدیران می‌توانند از استراتژی‌های مناسب برای مدیریت بحران و جلوگیری از ورشکستگی شرکت خود استفاده کنند.
نتیجه گیری
مدیران و کارکنان موفق در یک شرکت تمام هزینه‌های غیر ضروری را کاهش داده و یک مدیریت مالی هوشمندانه را اجرا می‌کنند. همچنین شرکتها می‌توانند با یک برنامه‌ریزی مناسب و دریافت وام‌های کم بهره، بدهیهای خود را در مواقع بحرانی کاملا مدیریت نمایند تا شرکت آنها دچار ورشکستگی نشود.
همچنین جریان نقدینگی پایدار در یک شرکت، تنوع بخشی به منابع درآمدی، ارائه خدمات با کیفیت، افزایش رضایت مشتریان و داشتن استراتژی بازاریابی قوی می‌توانند مانع ورشکستگی شرکت شوند.
حسابداربرتر
سوالات متداول
چه عواملی منجر به ورشکستگی شرکت میشود؟
عدم مدیریت صحیح، بدهیهای سنگین، رکود اقتصادی و تغییرات ناگهانی بازار، از عوامل اصلی ورشکستگی شرکتها هستند.
آثار ورشکستگی شرکت برای ذینفعان چیست؟
بدهکاران، سهامداران و کارکنان، از آثار ورشکستگی شرکت متضرر می‌شوند و در نهایت، شرکت منحل میشود.
