اظهارنامه مالیاتی یکی از مهم ترین اسناد در نظام مالیاتی کشور است که مودیان مالیاتی موظف به تکمیل و ارسال آن هستند. در میان انواع مختلف اظهارنامه های مالیاتی، اظهارنامه مالیات بر ارث از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این نوع اظهارنامه پس از فوت شخص و برای تعیین میزان مالیات قابل پرداخت بر اموال و دارایی های به جا مانده از متوفی تکمیل می شود.
آنچه در این مقاله میخوانید :
اظهارنامه مالیات بر ارث چیست؟
اظهارنامه مالیات بر ارث فرمی است که وراث یا نماینده قانونی آنها موظف هستند پس از فوت شخص متوفی تکمیل کرده و به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. در این فرم اطلاعات مربوط به اموال، دارایی ها، مطالبات و بدهی های شخص متوفی ذکر می شود تا بر اساس آن میزان مالیات قابل پرداخت توسط وراث محاسبه گردد.
هدف از تنظیم این اظهارنامه، تعیین دقیق ماترک (اموال به جا مانده) متوفی و محاسبه مالیات متعلقه است. بدون ارائه این اظهارنامه و پرداخت مالیات مربوطه، وراث نمی توانند نسبت به انتقال اموال متوفی به نام خود یا فروش و واگذاری آنها اقدام کنند.
مدارک لازم برای اظهارنامه مالیات بر ارث
برای تکمیل و ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث، وراث باید مدارک لازم برای اظهارنامه مالیاتی و مستندات زیر را تهیه و به همراه اظهارنامه به اداره امور مالیاتی ارائه دهند:
- تصویر شناسنامه و کارت ملی متوفی
- گواهی فوت صادره از سازمان ثبت احوال
- گواهی انحصار وراثت
- تصویر اسناد مالکیت اموال غیرمنقول متوفی (مانند سند ملک)
- مدارک مربوط به اموال منقول متوفی (مانند سند خودرو)
- گواهی بانک ها در مورد موجودی حساب های متوفی
- اسناد مربوط به بدهی ها و مطالبات متوفی
- وکالت نامه یا قیم نامه در صورتی که شخص دیگری به نمایندگی از وراث اقدام می کند
ارائه این مدارک برای احراز صحت اطلاعات مندرج در اظهارنامه و محاسبه دقیق میزان مالیات ضروری است. وراث باید دقت کنند تمامی مدارک را به طور کامل و خوانا تهیه کرده و همراه اظهارنامه تحویل دهند.
اظهارنامه مالیات بر ارث ماده 26 و 34
در قوانین مالیاتی ایران، دو نوع فرم اظهارنامه برای مالیات بر ارث وجود دارد که عبارتند از فرم ماده 26 و فرم ماده 34. تفاوت اصلی این دو فرم در زمان ارائه آنها است:
فرم ماده 26
این فرم مخصوص مواردی است که کمتر از یک سال از تاریخ فوت متوفی گذشته باشد. در فرم ماده 26 امکان کسر هزینه های کفن و دفن، دیون و بدهی های متوفی از ماترک وجود دارد. به همین دلیل معمولا میزان مالیات محاسبه شده در این فرم کمتر است.
فرم ماده 34
در صورتی که بیش از یک سال از تاریخ فوت متوفی گذشته باشد، وراث باید از فرم ماده 34 استفاده کنند. در این فرم امکان کسر هزینه ها و بدهی های متوفی وجود ندارد و کل ماترک مبنای محاسبه مالیات قرار می گیرد. وراث باید دقت کنند که در صورت ارائه فرم ماده 26 در مهلت یک ساله، باز هم باید فرم ماده 34 را نیز تکمیل و ارسال نمایند. اما اگر بیش از یک سال گذشته باشد، تنها امکان ارائه فرم ماده 34 وجود دارد.
جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث
جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی بر ارث می تواند جرایمی را برای وراث به همراه داشته باشد. طبق قوانین فعلی، در صورتی که وراث ظرف مهلت یک ساله از تاریخ فوت اقدام به ارسال اظهارنامه نکنند، مشمول جریمه نقدی نخواهند شد. اما مهم ترین پیامد عدم ارسال اظهارنامه، عدم امکان نقل و انتقال اموال متوفی است.
به این معنی که وراث نمی توانند اموال را به نام خود منتقل کرده یا آنها را بفروشند. همچنین در صورت تاخیر در ارسال اظهارنامه، امکان استفاده از معافیت های مالیاتی و کسر هزینه ها از بین خواهد رفت. بنابراین توصیه می شود وراث حتما در مهلت مقرر نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه اقدام کنند تا از مزایای قانونی آن بهره مند شوند و دچار مشکلات بعدی نشوند.
سامانه ثبت اظهارنامه مالیات بر ارث
در راستای الکترونیکی شدن خدمات مالیاتی، سازمان امور مالیاتی سامانه ای را برای ثبت آنلاین اظهارنامه مالیات بر ارث راه اندازی کرده است. آدرس این سامانه ersportal.tax.gov.ir می باشد. وراث می توانند با مراجعه به این سامانه، فرم های مربوطه را به صورت الکترونیکی تکمیل و ارسال نمایند.
برای استفاده از این سامانه، ابتدا باید در سایت my.tax.gov.ir ثبت نام کرده و نام کاربری و رمز عبور دریافت کنید. سپس می توانید وارد سامانه اظهارنامه ارث شده و مراحل تکمیل فرم را طی کنید. استفاده از این سامانه باعث تسریع در فرآیند رسیدگی و صرفه جویی در وقت و هزینه می شود.
اظهارنامه مالیات بر ارث 1403
با توجه به اینکه قوانین مالیاتی هر ساله دستخوش تغییراتی می شوند، لازم است وراث از آخرین قوانین و مقررات مربوط به اظهارنامه مالیات بر ارث در سال 1403 مطلع باشند. برخی از نکات مهم در مورد اظهارنامه مالیات بر ارث 1403 عبارتند از:
- مهلت ارسال اظهارنامه همچنان یک سال از تاریخ فوت می باشد.
- نرخ های مالیاتی نسبت به سال قبل تغییری نکرده است.
- امکان ارسال الکترونیکی اظهارنامه از طریق سامانه فراهم است.
- معافیت های مالیاتی برای برخی اقلام مانند سپرده های بانکی همچنان پابرجاست.
وراث باید توجه داشته باشند که برای اطلاع از جزئیات دقیق قوانین سال 1403، حتما به بخشنامه های جدید سازمان امور مالیاتی مراجعه کنند.
چگونگی و روش تهیه اظهارنامه مالیات بر ارث
برای تهیه و تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث، وراث می توانند به دو روش اقدام کنند:
روش حضوری
در این روش وراث باید با مراجعه به اداره امور مالیاتی محل سکونت متوفی، فرم های مربوطه را دریافت کرده و تکمیل نمایند. سپس فرم تکمیل شده را به همراه مدارک لازم تحویل اداره مالیاتی دهند.
روش الکترونیکی
در این روش وراث می توانند با مراجعه به سامانه اظهارنامه الکترونیکی ارث، فرم ها را به صورت آنلاین تکمیل و ارسال نمایند. این روش سریع تر و راحت تر است اما نیاز به آشنایی با نحوه کار با سامانه دارد. در هر دو روش، دقت در تکمیل اطلاعات و ارائه مدارک کامل بسیار مهم است. توصیه می شود در صورت عدم آشنایی کافی، از مشاوران مالیاتی کمک گرفته شود.
مراحل تهیه اظهارنامه مالیات بر ارث
مراحل اصلی تهیه و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث به شرح زیر است:
- جمع آوری اطلاعات و مدارک لازم مربوط به اموال و دارایی های متوفی
- تعیین نوع فرم مورد نیاز (ماده 26 یا 34) بر اساس تاریخ فوت
- مراجعه به سامانه الکترونیکی یا اداره مالیاتی و دریافت فرم های مربوطه
- تکمیل دقیق فرم ها و وارد کردن اطلاعات خواسته شده
- ضمیمه کردن مدارک و مستندات لازم
- بررسی نهایی اطلاعات وارد شده و اطمینان از صحت آنها
- ارسال یا تحویل اظهارنامه به همراه مدارک به اداره مالیاتی
- دریافت رسید یا کد رهگیری مربوط به ثبت اظهارنامه
رعایت دقیق این مراحل و تکمیل صحیح اطلاعات، فرآیند رسیدگی به اظهارنامه را تسریع خواهد کرد.
نمونه فرم خام اظهارنامه مالیات بر ارث
برای آشنایی بیشتر وراث با نحوه تکمیل اظهارنامه، نمونه فرم خام آن در سایت سازمان امور مالیاتی قابل دسترسی است. این فرم شامل بخش های مختلفی از جمله مشخصات متوفی، مشخصات وراث، فهرست اموال منقول و غیرمنقول، بدهی ها و مطالبات متوفی است.
مطالعه دقیق این فرم قبل از تکمیل اظهارنامه اصلی می تواند به وراث در آماده سازی اطلاعات و مدارک مورد نیاز کمک کند. توصیه می شود ابتدا یک نسخه از فرم خام را به صورت آزمایشی پر کرده و سپس اقدام بهتکمیل فرم اصلی نمایید. این کار باعث می شود از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری شود.
مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث در سال 1403
طبق قوانین فعلی، مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث در سال 1403 همچنان یک سال از تاریخ فوت متوفی است. این مهلت برای تمامی وراث یکسان بوده و تفاوتی بین طبقات مختلف وراث وجود ندارد. وراث باید توجه داشته باشند که این مهلت یک ساله از زمان فوت متوفی محاسبه می شود، نه از زمان صدور گواهی انحصار وراثت یا اطلاع وراث از فوت.
بنابراین توصیه می شود به محض اطلاع از فوت، اقدامات لازم برای تهیه و ارسال اظهارنامه آغاز شود تا از اتمام مهلت قانونی جلوگیری گردد. در صورتی که به هر دلیلی امکان ارسال اظهارنامه در مهلت مقرر وجود نداشته باشد، وراث می توانند با مراجعه به اداره مالیاتی و ارائه دلایل موجه، درخواست تمدید مهلت نمایند. البته پذیرش این درخواست منوط به نظر اداره مالیاتی است.
نحوه ثبت نام و تکمیل فرم ماده 26 و 34 چگونه است؟
برای ثبت نام و تکمیل فرم های ماده 26 و 34 اظهارنامه مالیات بر ارث، مراحل زیر باید طی شود:
- ابتدا در سامانه my.tax.gov.ir ثبت نام کرده و نام کاربری و رمز عبور دریافت کنید.
- با استفاده از نام کاربری و رمز عبور وارد سامانه اظهارنامه الکترونیکی ارث به آدرس ersportal.tax.gov.ir شوید.
- در صفحه اصلی سامانه، گزینه “ثبت اظهارنامه جدید” را انتخاب کنید.
- نوع فرم مورد نظر (ماده 26 یا 34) را بر اساس مدت زمان گذشته از فوت متوفی انتخاب نمایید.
- اطلاعات هویتی متوفی شامل نام، کد ملی و تاریخ فوت را وارد کنید.
- در بخش بعدی، مشخصات وراث را به دقت ثبت نمایید.
- در قسمت اموال و دارایی ها، تمامی اقلام ماترک متوفی را با ذکر ارزش و مشخصات کامل وارد کنید.
- اگر فرم ماده 26 را تکمیل می کنید، در بخش مربوطه هزینه های کفن و دفن و بدهی های متوفی را ثبت نمایید.
- پس از اتمام ورود اطلاعات، صحت آنها را بررسی کرده و در صورت نیاز اصلاحات لازم را انجام دهید.
- در نهایت با زدن دکمه “ثبت نهایی”، اظهارنامه خود را ارسال کنید و کد رهگیری دریافت نمایید.
توجه داشته باشید که امکان ویرایش اطلاعات پس از ثبت نهایی وجود ندارد، بنابراین در تکمیل فرم ها نهایت دقت را به خرج دهید. همچنین توصیه می شود قبل از شروع فرآیند، تمامی مدارک و اطلاعات لازم را آماده داشته باشید تا در حین تکمیل فرم با مشکل مواجه نشوید.
کلام آخر
اظهارنامه مالیات بر ارث سندی است که وراث باید پس از فوت متوفی به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. این اظهارنامه شامل لیستی از تمام دارایی‌ها، بدهی‌ها و اموال متوفی است. هدف از آن تعیین مقدار مالیات قابل پرداخت بر اساس ارزش اموال به‌جا مانده است. وراث موظف‌اند طی مهلت قانونی (اغلب یک سال پس از فوت) اقدام کنند. تأخیر در تسلیم اظهارنامه ممکن است به جریمه‌ها و عواقب مالیاتی منجر شود. تنظیم دقیق و صحیح این اظهارنامه، از بروز مشکلات قانونی و مالیاتی در آینده جلوگیری می‌کند.
حسابداربرتر
سوالات متداول
مالیات بر ارث چقدر است؟
میزان مالیات بر ارث بسته به ارزش دارایی‌ها و نسبت وراث به متوفی متغیر است.
مدارک لازم برای مالیات بر ارث چیست؟
مدارک لازم برای مالیات بر ارث شامل شناسنامه و گواهی فوت متوفی، گواهی انحصار وراثت، اسناد اموال و دارایی‌ها، مدارک شناسایی وراث و اظهارنامه مالیاتی است.
