افراد و شرکت هایی که در داخل ایران فعالیت می کنند و از فعالیت خود درآمد و دارایی کسب می کنند باید اظهارنامه مالیاتی را هر ساله تسلیم کنند. اشخاصی که مشمول پرداخت مالیات هستند اطلاعات خود را در فرم اظهارنامه ثبت می کنند تا از میزان مالیات مطلع شوند. تهیه و تنظیم اظهارنامه در سایت اداره امور مالیاتی به صورت الکترونیکی انجام می شود و نیازی به مراجعه حضوری و تکمیل فرم های کاغذی نیست.
آنچه در این مقاله میخوانید :
معرفی اظهارنامه مالیاتی
هر شخص یا نهادی که مشمول پرداخت مالیات باشد باید اظهارنامه را تسلیم کند. افرادی که کارفرما هستند یا در مشاغل آزاد فعالیت می کنند، باید درآمدهای ماهانه و سالیانه خود را بر اساس مدارک و مستندات به بانک ها و اداره امور مالیاتی ارائه کنند. این مدارک توسط سازمان امور مالیاتی بررسی می شود و مبلغی به عنوان مالیات برای فرد تعیین می شود. در واقع اظهارنامه یک نوع کارنامه مالی برای اشخاص حقیقی و حقوقی به حساب می آید که با توجه به میزان دارایی و سود و زیان، مالیات افراد محاسبه و اعلام می شود.
هر ساله اشخاصی که مشمول مالیات هستند اطلاعات دارایی و درآمد خود در فرم های اظهارنامه مالیاتی درج می کنند و آن را به اداره امور مالیاتی تسلیم میکنند. این فرم توسط اداره امور مالیاتی تنظیم شده است و بندهای آن شامل اطلاعات فردی، اطلاعات حقوقی و مالی و اطلاعات شخصی است.
تمام افراد مشمول پرداخت مالیات ملزم هستند که سالانه فرم اظهارنامه خود را در تاریخ های مشخص شده تسلیم کنند، در غیر این صورت دولت اقدام به تنظیم اظهارنامه برآوردی می کند.
در گذشته اظهارنامه در قالب فرم های کاغذی بود. اما در چند سال اخیر این مدل تسلیم اظهارنامه دچار تغییر و تحول شده است و دیگر خبری از فرم های کاغذی نیست. اشخاص در سامانه امور مالیاتی فرم های مالیاتی را تکمیل و ارسال می کنند و تمام مراحل به صورت الکترونیکی انجام می شود.
انواع اظهارنامه مالیاتی
اظهارنامه مالیاتی شش نوع هستند که عبارتند از:
- انحلال شرکت بر اساس ماده ۱۱۴ و ۱۱۶ قانون مالیاتهای مستقیم.
- اشخاص حقوقی گروه اول ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم
- املاک ویژه اشخاص حقیقی که درآمد املاک دارند مستند بر ماده ۵۷ و ۸۰
- اشخاص حقیقی گروه دوم ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم
- اشخاص حقوقی موضوع ماده صد و ده قانون مالیاتهای مستقیم
- اشخاص حقیقی گروه سوم ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم
مدارک لازم برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی
برای تکمیل فرم اظهارنامه باید مدارکی را همراه داشته باشید، در ادامه مدارک لازم برای اظهارنامه مالیاتی را به صورت مختصر آورده ایم:
- مجوز فعالیت
- مدارک شرکت از قبیل شرکت نامه، اساسنامه، موضوع فعالیت شرکت و آخرین تغییرات اساسنامه
- مدارک شناسایی شخص حقیقی یا اشخاص حقوقی
- سند محل شرکت یا اجارهنامه محل
- ترازنامه
- صورت سود و زیان
- مبلغ درآمد و فروش داخلی و خارجی
- گواهی گردش حساب
- تمامی قراردادها شرکت یا شخص حقیقی
- صورت تمامی کالاهای فروش رفته یا خدمات انجام شده
- شماره ثبت دفاتر قانونی و کد رهگیری
- کارت بازرگانی
- سند مالیات های پرداخت شده
- داشتن کد کاربری، کلمه عبور، کد رهگیری پیش ثبت نام
- مانده سود و زیان دوره قبل و گردش حساب تعدیلات سنواتی
- سندهای مرتبط با اداره مالیات و دارایی
- ارائه گواهی حساب های سال های قبل مؤدی مالیاتی برای بررسی ممیز اداره مالیات
تفاوت اظهارنامه مالیاتی و سایر اسناد مالی
اظهارنامه مالیاتی یک سند رسمی است که توسط افراد و شرکتها به مراجع مالیاتی ارائه میشود تا درآمدها، هزینهها و مالیاتهای پرداختی خود را اعلام کنند. این سند به منظور تعیین مبلغ مالیات قابل پرداخت به دولت استفاده میشود.
سایر اسناد مالی، مانند صورتهای مالی، شامل ترازنامه، صورت سود و زیان و جریان وجوه نقد، به منظور ارائه وضعیت مالی، عملکرد مالی و نقدینگی یک شرکت تهیه میشوند. در حالی که اظهارنامه مالیاتی برای برآورده کردن الزامات قانونی و پرداخت مالیات است، سایر اسناد مالی برای تحلیل و تصمیمگیریهای مدیریتی و ارائه به سهامداران و سرمایهگذاران تهیه میشوند. همچنین قبلا در مورد لایحه مالیاتی چیست و چگونه تنظیم می شود صحبت کردیم.
چه اشخاصی موظف به تنظیم اظهارنامه مالیاتی هستند؟
برخی از ارگان ها و مؤسسات معاف از مالیات هستند. اما کلیه اشخاص حقیقی که در ایران فعالیت می کنند و درآمد کسب می کنند مشمول تنظیم اظهارنامه و پرداخت مالیات هستند.
- تمامی افراد حقوقی که در ایران فعالیت می کنند مانند ناشران باید اظهارنامه تنظیم کنند.
- اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی که در خارج از کشور فعالیت می کنند باید مالیات پرداخت کنند. از این رو موظف به تنظیم و تسلیم اظهارنامه هستند.
- تمامی افراد حقیقی و حقوقی که در خارج از ایران فعالیت می کنند و در آنجا اقامت دارند اما درآمد آن ها از داخل ایران است مشمول مالیات و تنظیم اظهارنامه هستند.
- اتباع غیر ایرانی اعمم از حقیقی و حقوقی که در داخل ایران فعالیت می کنند و درآمد کسب می کنند از جمله اظهارنامه مالیاتی کارتخوان، باید مالیات پرداخت کنند و اظهارنامه پرداخت کنند.
چه اشخاصی ملزم به تنظیم اظهارنامه مالیاتی نیستند؟
تمامی افرادی که در ایران کار می کنند مشمول پرداخت مالیات و تنظیم اظهارنامه نیستند. به طورکلی شهرداری ها و سازمان های زیر مجموعه این ارگان در سراسر کشور از پرداخت مالیات معاف هستند. در این بین سازمان ها و ارگان هایی که برای فعالیت خود از بودجه دولتی استفاده میکنند از تنظیم اظهارنامه و پرداخت مالیات معاف هستند. همچنین کارگران، تمامی مؤسسات و وزارت خانه ها، عشایر و صیادان، شرکت های تعاونی دانش آموزی و دانشجویان نیز از پرداخت مالیات و تنظیم اظهارنامه معاف هستند.
سایت اظهارنامه مالیاتی
سازمان امور مالیاتی کشور به منظور تسهیل خدمت رسانی سامانه اظهارنامه مالیاتی را راه اندازی کرده است. مشمولین پرداخت مالیات می توانند هر ساله در تاریخ های اعلام شده به این سامانه مراجعه کنند و فرم های مربوط به اظهارنامه را تکمیل و ارسال کنند. برای تنظیم اظهارنامه مالیاتی باید ابتدا در سامانه tax.gov.ir پیش ثبت نام الکترونیک را انجام دهید و نام کاربری و رمز ورود دریافت کنید. بعد از ثبت نام وارد سامانه شوید و بعد بر روی گزینه اظهارنامه جدید کلیک کنید.
در صفحه پیش رو روی گزینه ویرایش کلیک کنید. سپس اطلاعات جدید از قبیل محل فعالیت، نوع فعالیت، آدرس محل کار، اطلاعات بانکی، اطلاعات مرتبط با فروش، اطلاعات مرتبط با فروش داخلی و خارجی و … را در کادرهای مربوطه وارد کنید. در قدم بعدی باید میزان و صورت های سود و زیان خود را وارد کنید. بعد از طی کردن مراحل گفته شده سامانه به صورت سیستمی و خودکار میزان مالیات را محاسبه می کند و در همان لحظه نمایش می دهد. اگر با میزان محاسبه شده موافق باشید ثبت نهایی را میزنید و کد رهگیری تنظیم اظهارنامه را دریافت می کنید.
جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی
در پایان هر سال مالیاتی یا چهار ماه بعد از پایان سال مالی بر اساس نامه شرکت مودیان باید اظهارنامه مالیاتی را تنظیم و تسلیم کنند. این مهلت توسط سازمان امور مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی مشخص می شود و تا یک مدت خاص تمدید می شود. اگر مودیان در زمان های مقرر شده اظهارنامه را تنظیم و تسلیم نکنند حدود 30 درصد از مبلغ مالیات جریمه می شوند. این جریمه قابل تخفیف و بخشش نیست و مؤدی باید آن را پرداخت کند.
تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیاتی، برای تمامی مؤسسات و شرکت ها یک الزام است؛ و فرقی نمی کند شرکت فعالیتی داشته یا نداشته است. در نتیجه نداشتن فعالیت مالی دلیلی بر عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی نیست. شرکت هایی که فعالیت مالی نداشته اند باید اظهارنامه سفید همراه با مدارک را تحویل دهند تا مشمول جریمه نشوند.
مهلت اظهارنامه مالیاتی سال 1403
تاریخ شروع ثبت اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال ۱۴۰۳ از ابتدای سال ۱۴۰۴ آغاز میشود و مودیان موظفند مطابق زمانبندی اعلامشده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور، نسبت به ارسال اظهارنامه خود اقدام کنند. بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم، اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل) باید اظهارنامه مالیاتی عملکرد خود را تا پایان خردادماه ۱۴۰۴ ارسال کنند که طبق روال سالهای گذشته، این مهلت معمولاً با صدور بخشنامه رسمی تا پایان مردادماه تمدید میشود. در برخی موارد امکان اصلاح اظهارنامه مالیاتی نیز وجود دارد.
همچنین اشخاص حقوقی (شرکتها) که سال مالی آنها منتهی به اسفندماه است، موظفاند اظهارنامه عملکرد خود را حداکثر تا پایان تیرماه ۱۴۰۴ تسلیم نمایند. افزون بر این، شرکتهای حقوقی باید اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده هر فصل را حداکثر تا ۱۵ روز پس از پایان همان فصل ارسال کنند؛ بهطور مثال، اظهارنامه فصل بهار باید تا ۳۱ تیرماه ۱۴۰۴ در سامانه مالیاتی کشور ثبت شود. لازم به ذکر است که بر اساس اطلاعیههای اخیر، در صورت نیاز و تصویب سازمان امور مالیاتی، امکان تمدید مهلت تسلیم اظهارنامهها تا پایان شهریورماه ۱۴۰۴ نیز وجود دارد.
روش تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیاتی
برای ثبتنام مراحل تنظیم اظهارنامه مالیاتی زیر را دنبال کنید:
- ورود به سامانه مالیاتی: به وبسایت سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کنید و وارد سامانه مالیاتی شوید.
- ثبتنام یا ورود به حساب کاربری: اگر حساب کاربری دارید، وارد شوید. در غیر این صورت، ابتدا باید ثبتنام کنید و اطلاعات شخصی و مالیاتی خود را وارد نمایید.
- انتخاب نوع اظهارنامه: نوع اظهارنامه خود را بر اساس نوع شخصیت (حقیقی یا حقوقی) و نوع فعالیت انتخاب کنید.
- تکمیل اطلاعات مالی: اطلاعات مالی خود شامل درآمدها، هزینهها، و معافیتهای مالیاتی را به دقت وارد کنید.
- پیوست مدارک مورد نیاز: اسناد و مدارک مورد نیاز را اسکن و به سامانه بارگذاری کنید.
- بازبینی و تایید نهایی: اطلاعات وارد شده را بررسی کرده و پس از اطمینان از صحت آنها، تایید نهایی را انجام دهید.
- پرداخت مالیات: در صورت وجود بدهی مالیاتی، مبلغ محاسبه شده را از طریق سامانه پرداخت کنید.
- دریافت رسید و کد پیگیری: پس از تکمیل مراحل ثبتنام و پرداخت، یک رسید و کد پیگیری دریافت خواهید کرد که باید آن را نگهداری کنید.
با انجام دقیق این مراحل، اظهارنامه مالیاتی سال 1403 خود را به صورت صحیح و کامل ثبتنام خواهید کرد. برای تهیه اظهار نامه مالیاتی می توانید از مشاوره مالیاتی حسابدار برتر کمک بگیرید.
منظور از گروه اول، دوم و سوم در اظهارنامه مالیاتی سال ۱۴۰۴ چیست؟
سازمان امور مالیاتی کشور برای طبقهبندی مودیان مالیاتی (بهویژه صاحبان مشاغل حقیقی)، آنها را بر اساس میزان درآمد، حجم فعالیت اقتصادی و نوع شغل به سه گروه اصلی تقسیم میکند: گروه اول، گروه دوم و گروه سوم.
این گروهبندی که در ماده ۹۵ قانون مالیاتهای مستقیم و آییننامه اجرایی آن آمده، مشخص میکند هر مودی چه نوع اظهارنامهای باید ارسال کند، چه مدارکی نگهداری نماید و چه تکالیفی بر عهده دارد.
گروه اول
گروه اول شامل مودیانی است که درآمد بالا یا فعالیت اقتصادی گسترده دارند. این افراد باید دفاتر قانونی (روزنامه و کل) پلمبشده داشته باشند و اظهارنامه مالیاتی خود را بهصورت کامل و دقیق ارسال کنند. طبق دستورالعمل جدید سازمان امور مالیاتی در سال ۱۴۰۴، اشخاصی که درآمد سالانه آنها بیش از ۳۰ میلیارد تومان باشد، بهصورت خودکار در گروه اول قرار میگیرند. همچنین صاحبان کارت بازرگانی، کارخانهها، معادن، هتلها، فروشگاههای زنجیرهای و مؤسسات بزرگ خدماتی حتی در صورت داشتن درآمد کمتر، جزء گروه اول محسوب میشوند.
تکالیف گروه اول
- نگهداری دفاتر قانونی پلمبشده (روزنامه و کل)
- ارائه اظهارنامه کامل به همراه صورتهای مالی
- ارسال گزارش معاملات فصلی و مالیات بر ارزش افزوده
گروه دوم
گروه دوم مربوط به صاحبان کسبوکارهایی است که درآمد متوسطی دارند. این مودیان الزامی به داشتن دفاتر قانونی ندارند، اما باید صورت درآمد و هزینه خود را نگهداری کرده و اظهارنامه مخصوص گروه دوم را ارسال کنند. طبق آخرین دستورالعمل سال ۱۴۰۴، افرادی که درآمد سالانه بین ۱۰ تا ۳۰ میلیارد تومان دارند، در گروه دوم قرار میگیرند.
تکالیف گروه دوم
- نگهداری خلاصه درآمد و هزینهها
- تسلیم اظهارنامه ویژه گروه دوم
- ارائه گزارش فصلی در سطح سادهتر
گروه سوم
گروه سوم شامل کسبوکارهای کوچک، مشاغل خرد و تازهتأسیس است. این مودیان سادهترین نوع اظهارنامه مالیاتی را پر میکنند و نیازی به دفاتر رسمی ندارند. در سال ۱۴۰۴، اشخاصی که درآمد سالانه کمتر از ۱۰ میلیارد تومان دارند و در دو گروه دیگر جای نمیگیرند، در گروه سوم قرار میگیرند.
تکالیف گروه سوم
- ثبت ساده درآمد و هزینه
- ارسال اظهارنامه ساده مخصوص گروه سوم
- معمولاً معاف از ارائه دفاتر و گزارش فصلی دقیق
جدول مقایسه گروههای اظهارنامه مالیاتی سال ۱۴۰۴
| ویژگیها | 🥇 گروه اول | 🥈 گروه دوم | 🥉 گروه سوم |
|---|---|---|---|
| میزان درآمد سالانه (۱۴۰۴) | بیش از ۳۰ میلیارد تومان | بین ۱۰ تا ۳۰ میلیارد تومان | کمتر از ۱۰ میلیارد تومان |
| نوع دفاتر مورد نیاز | دفاتر قانونی روزنامه و کل | صورت درآمد و هزینه | ثبت ساده درآمد |
| نوع اظهارنامه | اظهارنامه کامل گروه اول | اظهارنامه میانرده گروه دوم | اظهارنامه ساده گروه سوم |
| الزام به ارسال معاملات فصلی | الزامی | الزامی در سطح سادهتر | در اغلب موارد ندارد |
| الزام به مالیات بر ارزش افزوده | دارد | دارد | بسته به نوع فعالیت |
| نمونه مشاغل | کارخانهها، صادرکنندگان، هتلها، شرکتهای بزرگ | کارگاهها و خدمات متوسط | مغازههای کوچک، مشاغل خانگی |
| تکلیف نگهداری اسناد و مدارک | الزامی | الزامی در سطح خلاصه | اختیاری |
جمع بندی
اظهارنامه مالیاتی ابزاری قانونی است که به منظور شفافسازی درآمدها و هزینههای کسبوکارها و اشخاص استفاده میشود. این فرآیند به دولت کمک میکند تا مالیاتها را به درستی محاسبه و جمعآوری کند، در حالی که به افراد و شرکتها امکان میدهد تا وظایف مالیاتی خود را به صورت منظم و قانونی انجام دهند. تسلیم به موقع و صحیح اظهارنامه مالیاتی از مشکلات حقوقی و مالی جلوگیری میکند.در صورت عدم ارسال اطلاعات، جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی شامل حالتان خواهد شد.
حسابدار برتر
سوالات متداول
آیا بعد از تسلیم اظهارنامه مالیاتی، می توان آن را اصلاح کرد؟
بله، بعد از تسلیم اظهارنامه مالیاتی میتوان آن را اصلاح کرد، این کار معمولاً در یک بازه زمانی مشخص که توسط سازمان امور مالیاتی تعیین شده است، امکان پذیر می باشد.
منظور از اظهارنامه مالیاتی چیست؟
اظهارنامه مالیاتی سندی است که درآمدها، هزینهها و مالیاتهای پرداختی افراد و شرکتها را به دولت گزارش میدهد.